دیگ آبگرم چیست
مهم ترین دستگاه نصب شده در تاسیسات حرارت مرکزی بویلر آب گرم (دیگ آبگرم) می باشد که عمل انتقال حرارت حاصل از سوخت به آب را انجام می دهد و همانطور که مطلع می باشید. لازم به ذکر است علاوه بر سیستم های گرمایش دیگ های ابگرم یا آبداغ در صنایع مختلف نیز کاربرد فراوان دارد.
برخی از دیگ های آبگرم تولیدی بخارسازه
با تعاریف زیر با دیگ آبگرم بیشتر آشنا خواهید شد.
دیگ آبگرم یا دیگ آب داغ چیست؟
در دیگ آبگرم حداکثر دمای آب دیگ ۹۰ درجه سانتیگراد می باشد در صورتی که با افزایش فشار داخل دیگ و استفاده از سیستم انبساط بسته دمای آب داخل دیگ به بالای ۱۰۰ درجه سانتیگراد برسد به آن دیگ آبداغ می گویند حداکثر دمای آب در بویلر آب داغ معمولا تا ۱۳۰ درجه سانتیگراد می باشد. ( در دیگ آب داغ به دلیل فشار بالا و بسته بودن سیستم دمای آب افزایش یافته ولی تبدیل به بخار نمی شود. )
از دیگ های آب داغ در مواردی که دمای بالاتر از ۱۰۰ درجه سانتیگراد مورد نیاز است استفاده می گردد. مانند صنایع غذایی و لبنی (جهت به جوش درآوردن و پاستوریزه نمودن شیر )
انواع دیگ آبگرم
- دیگ آبگرم تک پاس
- دیگ آبگرم دو پاس
- دیگ آبگرم سه پاس
- دیگ آبگرم کوره برگشتی
- دیگ آبگرم زغال سنگی
مقاله های پیشنهادی درباره دیگ آبگرم:
تعریف دیگ آبگرم تک پاس:
دیگ آبگرم تک پاس نوعی بویلر است که گازهای داغ حاصل از احتراق، فقط از یک مسیر (پاس) در داخل دیگ عبور می‌کنند و سپس از دودکش خارج می‌شوند.
در این مدل، شعله مشعل درون کوره اصلی ایجاد شده و حرارت از طریق جدار کوره و بدنه دیگ به آب منتقل می‌شود.
به‌دلیل اینکه گازهای داغ فقط یک مسیر را طی می‌کنند، مدت زمان تماس حرارت با آب کمتر است و در نتیجه راندمان حرارتی پایین‌تر از مدل‌های دو یا سه پاس دارد.
تعریف دیگ آبگرم دو پاس:
دیگ آبگرم دو پاس نوعی بویلر حرارتی است که در آن گازهای داغ حاصل از احتراق، در دو مرحله (دو مسیر یا پاس) از داخل دیگ عبور می‌کنند تا بیشترین مقدار حرارت به آب منتقل شود.
در این سیستم، ابتدا شعله و گازهای داغ از کوره اصلی (پاس اول) عبور کرده و وارد لوله‌های دود (پاس دوم) می‌شوند، سپس پس از تبادل حرارت، از طریق دودکش به بیرون هدایت می‌گردند.
این طراحی باعث می‌شود:
راندمان حرارتی بالاتر نسبت به مدل‌های تک‌پاس داشته باشد.
مصرف سوخت کاهش یابد.
طول عمر تجهیزات افزایش پیدا کند.
نگهداری و سرویس دوره‌ای راحت‌تر انجام شود.
مزایای دیگ آبگرم دو پاس:
انتقال حرارت مؤثرتر به دلیل سطح تبادل حرارت بیشتر
طراحی فشرده با حجم حرارتی مناسب
کاهش دمای دود خروجی و صرفه‌جویی در انرژی
قابلیت استفاده از گاز و گازوئیل به‌صورت دوگانه‌سوز
ساخته‌شده طبق استاندارد ملی ISIRI و استاندارد BS2790
تعرف دیگ آبگرم سه پاس
دیگ آبگرم سه پاس نوعی بویلر حرارتی با راندمان بالا است که گازهای داغ حاصل از احتراق را در سه مسیر یا پاس مجزا از داخل دیگ عبور می‌دهد تا بیشترین میزان حرارت ممکن به آب منتقل شود.
در این طراحی:
شعله مشعل در کوره اصلی (پاس اول) ایجاد می‌شود.
گازهای داغ پس از برخورد با انتهای دیگ، وارد لوله‌های برگشتی (پاس دوم) می‌شوند.
سپس برای آخرین بار از طریق لوله‌های دود انتهایی (پاس سوم) عبور کرده و از دودکش خارج می‌گردند.
به‌دلیل این مسیر سه‌مرحله‌ای، گازهای داغ زمان بیشتری برای تبادل حرارت دارند و دمای دود خروجی به‌شدت کاهش می‌یابد.
مزایای دیگ آبگرم سه پاس:
راندمان حرارتی بسیار بالا (معمولاً بالای ۹۰٪)
کاهش مصرف سوخت و صرفه‌جویی اقتصادی
طول عمر بالا به‌دلیل توزیع یکنواخت حرارت
آلودگی کمتر دود خروجی
مناسب برای موتورخانه‌ها، ساختمان‌های بزرگ و صنایع
دیگ آبگرم کوره برگشتی چیست؟
دیگ آبگرم کوره برگشتی (Reverse Flame Hot Water Boiler) نوعی بویلر است که در آن شعله و گازهای داغ حاصل از احتراق، پس از رسیدن به انتهای کوره، مسیر خود را برمی‌گردانند (برگشت شعله) و دوباره از میان لوله‌های حرارتی عبور می‌کنند تا حرارت بیشتری به آب منتقل شود.
در واقع، کوره دیگ در این مدل بسته و برگشتی طراحی شده است؛ یعنی شعله به انتهای کوره برخورد کرده و در همان فضا برمی‌گردد. این برگشت باعث افزایش زمان ماند حرارت در داخل دیگ و در نتیجه راندمان بالاتر می‌شود.
ویژگی ها و مزایای دیگ آبگرم کوره برگشتی:
انتقال حرارت یکنواخت‌تر به دلیل برگشت شعله درون کوره
کاهش دمای دود خروجی و در نتیجه صرفه‌جویی در سوخت
طراحی فشرده و کم‌جا با راندمان بالا
دوام و عمر طولانی‌تر به دلیل کاهش تنش حرارتی در جداره‌ها
مناسب برای موتورخانه‌ها، صنایع سبک و تاسیسات حرارتی متوسط
تعریف دیگ آبگرم زغال سنگ سوز:
دیگ آبگرم زغال‌سنگ‌سوز نوعی بویلر حرارتی است که در آن انرژی مورد نیاز برای گرم‌کردن آب، از سوخت زغال‌سنگ تأمین می‌شود.
در این سیستم، زغال‌سنگ در محفظه احتراق (کوره) سوزانده می‌شود و حرارت تولیدشده از طریق جدار کوره و لوله‌های حرارتی به آب منتقل می‌گردد تا آب به دمای مورد نظر برسد.
این نوع دیگ‌ها معمولاً در مناطقی استفاده می‌شوند که دسترسی به گاز یا گازوئیل محدود است و زغال‌سنگ به‌عنوان سوخت در دسترس و اقتصادی‌تر محسوب می‌شود.
ویژگی‌ها و مزایای دیگ آبگرم زغال‌سنگ‌سوز
امکان استفاده در مناطق فاقد گاز شهری
هزینه سوخت پایین‌تر نسبت به گازوئیل یا مازوت
قابلیت استفاده از انواع زغال‌سنگ (سنگی یا پودری)
طول عمر بالا در صورت نگهداری صحیح
مناسب برای کارخانه‌ها، گلخانه‌ها، کارگاه‌ها و صنایع کوچک
معایب یا محدودیتهای دیگ آبگرم زغال سنگی
نیاز به تخلیه منظم خاکستر و دوده
آلودگی محیطی بیشتر نسبت به سوخت‌های تمیز
نیاز به سیستم تهویه و دودکش قوی‌تر
کنترل دستی‌تر نسبت به دیگ‌های گازسوز یا دوگانه‌سوز
دیگ آبگرم فولادی و دیگ آب گرم چدنی:
براساس جنس بدنه بویلر آب گرم به دسته فولادی و چدنی تقسیم می شود.
دیگ های چدنی به روش ریخته گری و به صورت پره پره در کارخانه تولید شده و معمولا در محل مونتاژ می شود در صورتی که دیگ های فولادی از ورق و لوله های آلیاژی آتشخوار به صورت یکپارچه تولید می شود.
هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.ولی بطور کلی دیگ های فولادی دارای بازدهی و عمر طولانی تری هستند.
دیگ های چدنی حمل و نقل آنها راحتر است.
نکات انتخاب دیگ آبگرم فولادی
دیگ های آبگرم به علت نقش مهمی که در موتورخانه دارند از آن به عنوان قلب موتورخانه نام می برند.
يکي از مهمترين نکات در طراحي و توليد ديگ هاي آبگرم فولادي (آب گرم ، آب داغ و بخار) منطبق بودن کليه قسمت هاي ساخت، اجرا، قطعات، کنترل، دسترسي، تست و … با استانداردهاي مدون و شناخته شده است و همچنين نقشه هاي اجرايي ساخت و طراحي بويلر از برندهاي تاييد شده بين المللي است.
به عبارت ديگر صرف بهره گيري از نوع مرغوب فولادهاي آلياژي و لوله هاي آتش خوار گفته شده در بالا به تنهايي نمي تواند تضمين کننده عملکرد، راندمان و طول عمر مفيد بويلر باشد، بلکه لازم است ساخت بويلر با استفاده از نقشه هاي تاييد شده و نيز به روشهاي تعريف شده و مورد قبول استانداردهاي بين المللي انجام پذيرد.
اين نکته تا آنجا اهميت دارد که ساخت بويلر بدون نقشه هاي مدوّن و تاييد شده به هيچ وجه قابل توجيه نيست.
8 مورد از عواملی که باعث افزایش طول عمر دیگ های آبگرم فولادی می گردد :
- استفاده از سختی گیر رزینی مناسب با حجم آب در گردش سیستم گرمایشی و یا نصب رسوب زدا روی لوله های موتورخانه در سایز و تعداد کافی
- کیفیت تجهیزات جانبی دیگ های آبگرم از اهمیت ویژه ای برخورداربوده، بطوریکه نوع و کیفیت تجهیزات جانبی استفاده شده در دیگ های آبگرم یا آب داغ فولادی در عملکرد ، ایمنی ، طول عمر و راندمان این دیگ ها تاثیر بسزایی دارند .
در این میان به ذکر این نکته اکتفا می شود که برای جبران افت راندمان احتراق مشعل ها ، لازم است ظرفیت اسمی مشعل حدود 20% بیشتر از ظرفیت دیگ انتخاب شود.
- انتخاب تعداد و ظرفیت مناسب دیگ حرارت مرکزی ساختمان به نحوی که حتی در سردترین ایام سال ، جهت تامین گرمایش و آب گرم ساختمان ، دیگ حرارت مرکزی ملزم به کارکرد پیوسته و بدون وقفه نباشد.
مکان های استفاده از دیگ فولادی آبگرم
(مثلاً در ساختمان های حساس خدمات عمومی مانند بیمارستانها ، هتل ها ، مراکز دولتی ، مجتمع های مسکونی بزرگ لازم است ظرفیت گرمایش مورد نظر روی یک دیگ آبگرم فولادی به تنهایی قرار نگیرد و علاوه بر آن همیشه یک دیگ آبگرم فولادی آماده ی کار بصورت رزرو برای مواقع اضطراری نیز در نظر گرفته شود.)
- تنظیم بودن شعله مشعل (آبی سوز بودن و جریان طولی مستقیم شعله مشعل در دیگ آبگرم فولادی)
- انتخاب مشعل با ظرفیت محاسبه شده مناسب گرمایش دیگ (حداکثر 20% بیشتر از ظرفیت دیگ آبگرم فولادی)
- در صورت استفاده از مشعل گازوئیل سوز ، نوع و زاویه پاشش سوخت از نازل گازوئیل مشعل ، بر اساس قطر و طول محفظه احتراق دیگ و بنا به پیشنهاد کارخانه سازنده دیگ تعیین می شود.
- محاسبه و اجرای دقیق دودکش از نظر قطر وارتفاع مکش دود با توجه به حجم هوای احتراقی
- انجام بازرسی ها و سرویس های دوره ای خصوصاً در رابطه با چگونگی و نحوه احتراق مشعل در دیگ آبگرم فولادی ، عملکرد صحیح سطح کنترلها ، شیر اطمینان ، ترموستات ها و ..ر
درباره دیگ موتورخانه:
با توجه به اهميت موتورخانه ساختمان ها به عنوان مرکز تامين سرمايش و گرمايش و ايجاد رفاه حال ساکنين برای محل موتورخانه ساختمان نکاتی را رعایت کرد.
مکان موتورخانه ساختمان
موتورخانه جایی باشد که علاوه بر امکان رفت و آمد آسان، درب ورودي بزرگ جهت حمل تجهيزات مختلف، دارا بودن متراژ و مساحت مناسب جهت سهولت انجام عمليات نصب، بازرسي و تعميرات احتمالي، همچنين از نور کافي و تهويه مناسب هوا برخوردار باشد.
نصب حداقل يک شير اطمينان و يک ترموستات مستغرق (آگوستات مستغرق) با دامنه دمايي 30 تا 160 درجه سانتي گراد يا بيشتر (بر اساس دماي کار ديگ آب داغ) جهت تنظيم دماي ديگ و فرمان off – on به رله مشعل روي هر ديگ آب داغ الزامي مي باشد.
همچنین نصب ترمومتر مانومتر جهت نمايش دماي آب گرم موجود در ديگ و همچنين فشار سيستم گرمايش ساختمان روي هر ديگ آبگرم فولادي موتور خانه الزامي مي باشد.
