به علت خطرات احتمالی انفجار و تركیدگی دیگ بخار و جلوگیری از خسارت وارده، حداقل سالی یکبار بایستی تست دیگ بخار و مخازن تحت فشار مورد بازرسی فنی قرار گیرند.
دیگ ها ی بخار و مخازن تحت فشار در صنعت به دلیل کاربرد بسیار و کارایی که دارند بسیار مورد اهمیت می باشند. به طور کلی به مخازنی که درون آنها بیشتر از ۱ اتمسفر فشار باشد، مخازن تحت فشار می گوییم.
علاوه بر این لازم به ذکر است که هر چقدر فشار درون دیگ بخار یا مخازن تحت فشار بیشتر باشد کار با این مخازن خطرناک تر است. به همین دلیل بررسی مخازن تحت فشار از نظر ایمنی اهمیت بالایی دارد. بازرسان با تجربه، کار بازرسی فنی مخازن تحت فشار را انجام می دهند.
مراحل تست دیگ بخار
– بازکردن قطعات متصل به دیگ :
برای انجام تست دیگ بخار، ابتدا می بایست قطعات متصل به دیگ شامل سوپاپ اطمینان ، شیرخط اصلی و لول کنترل از آن باز شوند زیرا با توجه به فشار ایجاد شده در حین انجام عملیات ، این تجهیزات قطعا دچار آسیب می شوند.
– کور کردن خروجی های دیگ بخار:
مسیرهای خروجی دیگ مانند خروجی اصلی ، لوله های لول کنترل ، خروجی متصل به سوپاپ اطمینان بخار حتما بایستی توسط فلنچ های کورکن بسته و کاملا آب بند باشند تا نتیجه نهایی تست دقیق حاصل شود.
– ایجاد فشار تا 1.5برابر از فشار کاری دیگ با بکارگیری آب سرد :
پس از کور کردن تمامی خروجی ها با استفاده از آب سرد و پمپ مخصوص فشار بالا ، می بایست فشاری 1.5برابر فشار کاری دیگ بخار وارد آن کرد – به طور مثال در حالتی که فشار کاری دیگ بخار 150PSIباشد می بایست فشار تست روی 225PSIتنظیم گردد – و از صحت عدم نشت حتی یک قطره آب از لوله ها و کوره دیگ اطمینان حاصل کرد.
– حفظ فشار یاد شده برروی سیستم بین 30تا 45دقیقه :
از موارد مهمی که بعضا در حین انجام تست رعایت نمی گردد حفظ فشار ذکر شده حداقل برای مدت زمان 30دقیقه بر روی دیگ بخار می باشد تا در صورت وجود هرگونه اشکال در بدنه و لوله ها ، این موضوع روشن شده و دیگ به سرعت برای انجام تعمیرات و یا تعویض از مدار خط بخار خارج گردد.
– انجام ضخامت سنجی:
پس از انجام عمل تست هیدرواستاتیک ، می بایست ضخامت نقاط مختلف دیگ بخار از جمله کوره ، بدنه و … با استفاده دستگاه ضخامت سنج را اندازه گیری نموده و در صورت کمتر شدن ضخامت هر کدام از قسمت ها از عدد استاندارد ( این عدد متناسب با ظرفیت دیگ و فشار کاری آن متفاوت است ) می بایست دیگ را به سرعت از مدار خارج و جهت انجام تعمیرات و یا در صورت نیاز تعویض دیگ اقدام نمود. بدیهی است در صورت کمتر بودن ضخامت از حد مجاز امکان صدور گواهی وجود ندارد.
معرفی تست هیدرواستاتیک
با انجام این تست از نشتی نداشتن قسمت های مختلف دیگ بخار مثل اتصالات جوش ، محل خمیدگی لوله ها و … مطمئن می شویم. این قسمت که به نام تست فشار هم شناخته شده است مقاومت بخش های مختلف دیگ بخار از جمله خط لوله ، سیلندر گاز ، دیگ بخار ، و حتی مخازن سوخت سنجیده شده و برای اطمینان از عدم نشتی مورد بازرسی قرار می گیرند .
مخزن یا لوله ها با یک مایع مثل آب پر شده و فشار زیادی به آن وارد می شود.
بعد از قرار گرفتن تحت فشار بالا در صورت بروز نشتی نسبت به رفع آن اقدام می شود.
کدام بخشهای دیگ بخار در زمان تست هیدرواستاتیک درگیر هستند.
تقریبا همه قسمتهای دیگ بخار در حین انجام عملیات درگیر و تحت فشار هستند . این بخش ها شامل لوله های دیگ بخار، درام بخار، بدنه کوره بویلر، لوله های اشباع، اکونومایزر و بطور کلی لوله کشی داخلی و خارجی دیگ بخار می باشد.
چگونگی تست هیدرواستاتیک بویلر
با شروع به عملیات پر کردن، باید یک نفر را مامور کنترل پمپ دیگ بخار یا شیری که سیستم را پرفشار میکند قرار دهید. باید کاملا مطمئن شوید که هوا را به طور کامل از سیستم خارج نموده اید. اگر در سیستم هوا وجود نداشته باشد و تمام تخلیه ها بسته باشند فشار آب به سرعت افزایش می یابد. با استارت کردن هیدروپمپ، گیج ها را تحت نظر بگیرید. اگر فشار با هر سیکل پمپ نمی پرد پس در سیستم هوا وجود دارد و باید آن را خارج کنید. اگر سیستمی که دارای هوای فشرده است گسیختگی داشته باشد، آب و هوای فشرده به صورت انفجاری از آن نقطه خارج خواهد شد.
فشار وارده در انجام بازرسی دیگ بخار
برای تست هیدرواستاتیک بویلر باید به خاطر مسایل ایمنی با آب 70 تا 120 درجه فارنهایت انجام شود. فشار نرمال برای تست هیدرواستاتیک ، 150 درصد حداکثر فشار مجاز یا تنظیمی شیر فشار شکن اطمینان دیگ بخار است. البته وارد کردن چنین فشاری بدون نگرانی از آنچه به آن متصل است ممکن نیست. اکثر سوییچ های فشار، فرستنده ها و غیره نمیتوانند این فشار را تحمل کنند پس باید آنها را جدا کرد. به خاطر پر زحمت بودن جداسازی این لوازم، برخی پیمان کارها این تست را با فشار پایین انجام میدهند.
بسیاری از اوقات حتی بازرس ها هم اجازه میدهند این تست با فشار نرمال عملیاتی انجام شود اما اینکار اشتباهی است. چون ممکن است سیستم مردود شده و اجازه دهد فشار به مقدار تنظیم شده شیرهای اطمینان برسد به علاوه اینکه ممکن است شیر بخار بویلر صنعتی کمی تاخیر کرده و موجب افزایش فشار گردد.
انواع تست های بویلر بخار
علاوه بر تست هیدرواستاتیک دیگ بخار برای سنجش فشار بویلر صنعتی تست های دیگری همچون تست پنوماتیک دیگ بخار تست صدا دیگ بخار و تست بدنه دیگ بخار صورت میگیرد که در ادامه آن را بررسی میکنیم.
تست پنوماتیک دیگ بخار
در اجرای تست پنوماتیک دیگ بخار فشار تست نباید از ٪125 حداکثر فشار کاری مجاز بیشتر شود. همچنین فشار باید به تدریج افزایش یابد و در هر مرحله سیستم از نظر عدم وجود نشتی کنترل گردد. انبساط سریع هوا در صورت تخریب مخزن میتواند خسارت جدی به بار بیاورد. به همین خاطر است که پر کردن مخزن با آب در تست هیدرواستاتیک دیگ بخار بسیار مهم است. فشار آب به سرعت افت میکند اما در صورت تخریب در تست پنوماتیک دیگ بخار یک انفجار رخ میدهد.
تست صدا و بدنه دیگ بخار
تست صدا مستلزم این است که منبع فشار، جدا بوده، فشار برای مدتی کنترل گردد تا در صورت وجود نشتی مشخص شود. گاهی ممکن است فشار در اثر گرما یا سرما، افزایش و کاهش نشان دهد. در صورت وجود نشتی، سیستم را تخلیه و پس از تعمیر یا تعویض تست را از سر بگیرید. این تست را فقط زمانی انجام دهید که هیچ انتخاب دیگری نداشته باشید و قبل از اجرا کاملا اطلاع رسانی کنید.
تست خاصی که معمولا انجام نمی شود تست بدنه است. این تست برای اطمینان است. وجود نشتی محصولات احتراق به محوطه بویلر صنعتی است. این تست مستلزم مسدود نمودن دودی (ترجیحا از جایی در خارج ساختمان) و به کار انداختن مشعل دیگ بخار است. فشار تست نباید به فشار نرمال بهره برداری برسد.
تست مخازن تحت فشار
برای درک بهتر تست مخازن تحت فشار تجربیات یک اپراتور دیگ بخار را در اختیارتان قرار میدهیم. ما روی تعداد زیادی از مخازن ذخیره هوای فشرده در یک واحد بویلر صنعتی تست هیدرواستاتیک بویلر انجام دادیم. 11 تا از مخازن تحت فشار دچار آسیب شد که چهار مورد در فشار زیر تنظیمات ایمنی و یک مخزن در محدوده فشار عملیاتی بود. اگر تست هیدرواستاتیک دیگ بخار صحیح انجام میشد در صورت تخریب مخازن تحت فشار خسارت یا تلفاتی به بار نمی آورد. مقدار کمی آب نشت کرده و فشار به سرعت افت می کند. بویلر صنعتی در حال کار به این سادگی تخریب نمی شود. کدام را می خواهید، گسیختگی ناشی از تست هیدرواستاتیک دیگ بخار (نشتی مقداری آب) یا انفجار بخار یا آب داغ وقتی که انتظار آن را ندارید؟
تست در هر رقمی پایین تر از فشار تست استاندارد تصویر درستی از عملکرد آن در شرایط غیرمنتظره نخواهد داد. تست فشار یک مخزن با ٪ 150 فشار کاری مجاز حداکثر باز هم نمی تواند عدم تخريب آن در فشارهای کمتر را تضمین کند. در طی بهره برداری دیگ بخار ، دماهای بویلر صنعتی و بسیاری از مخازن تحت فشار بسیار بیشتر از حداکثر دمای تست هیدرواستاتیک دیگ بخار است. چنین دماهای بالایی تنش بیشتری به مخزن وارد و مخزنی را که در تست هیدرواستاتیک %150 پاس شده، دچار تخریب می کند. چنین شرایطی ممکن است حتی در فشار نرمال عملیاتی هم پیش بیاید.
