رسوب چیست؟
لایه ای چسبنده و پیوسته از مواد خارجی گفته می شود که بر روی سطوحی که آب جریان دارد و انتقال حرارت صورت میگیرد، تشکیل می شوند.رسوب گرفتگی دیگ بخار امری جدی می باشد و مضرات زیادی دارد.
مضرات رسوب گرفتگی دیگ های بخار
- کاهش راندمان انتقال حرارت
- گرفتگی لوله های انتقال آب در سیستم
- هدر دادن ممانعت کننده ها در هنگام رسوب
- تشدید خوردگی در زیر این رسوبات
چگونگی تشکیل رسوب بویلر
خوردگی دیگ بخار با گذشت زمان ذرات گرد و خاک و گریس و آلودگی ها به دیگ راه پیدا می کند. با گردش بخار درون سیستم و تبدیل آن به آب این ذرات به تدریج به دیگ باز گشته، ته نشین می شوند. یک راه دیگر ورود آلاینده ها، آب اضافی پمپ شده به بویلر است. آب مورد استفاده در دیگ های بخار معمولا حاوی مواد معدنی است که می تواند در سطوح بویلر رسوب ایجاد کند.
شایع ترین مواد موجود در آب بویلرکلسیم، منیزیم، آهن و سیلیس است که با افزایش دمای آب این مواد معدنی از آب جدا شده و در کف بویلر ته نشین می شود تجمع این مواد به مرور زمان رسوب ایجاد کرده و مشکلاتی به همراه خواهد داشت. این رسوبات در ابتدا صدمه فیزیکی به دیگ وارد آورده و راندمان را کاهش می دهند.
با ادامه این روند نیاز به سوخت مصرفی جهت حفظ دما و فشار بیشتر می شود. در شرایط حادتر این پدیده باعث گرم شدن بیش از حد تیوب ها شده و آن ها را می شکند. زمانی که در بویلر رسوب تشکیل می شود نیاز به خاموش روشن کردن دیگ برای حذف رسوبات افزایش پیدا می کند.
اثر رسوب گرفتگی دیگ های فولادی
این رسوبات انتقال حرارت را کاهش داده و در بخش هایی روی کنترلرها و سیستم های حفاظتی اثر می گذارند. مثلا از خاموش شدن دیگ هنگامی که آب درون آن کم است جلوگیری به عمل آورد. رسوبات همچنین ، خروجی بلودان را مسدود نموده و اجازه درین نمی دهد.
مشکل دیگر هنگامی رخ می دهند که رسوب در اتصالات لوله ها به کنترل سطح تشکیل شوند. اگر این مسیرها بسته شوند کنترل سطح، سطح آب دیگ را به درستی نشان نمی دهد.
روش های جلوگیری از پدید آمدن رسوب در دیگ های بخا ر به صورت خلاصه:
- زدودن و کندن رسوب پدید آمده در دیگ
- به کار گیری موادی که چسبندگی رسوبات را کاهش می دهد
- دور کردن کربناتهای رسوب دهنده
- سبک کردن آب با استفاده از آهک و کربنات کلسیم
- در گیر نمودن املاح رسوب دهنده Sequestration
- دور نمودن مواد سلیسی
- کاربرد موادی که در برابر ایجاد اسید پایداری و از پدید آمدن آن جلوگیری می نماید. (Inhibited- Acid)
پیش گیری از رسوب گرفتگی در دیگ بخار و بویلر آب داغ
معمولا از فیلتر شنی و سختی گیر برای آماده کردن آب مصرفی دیگ بخار استفاده می شود. املاح و مواد معلق جامد در آب با استفاده از فیلتر شنی عملیات جداسازی انجام می شود.
مهمترین عوامل رسوب در دیگ بخار سختی آب که همان کلسیم و منیزم محلول در آب هستند ، از سختی گیر های رزینی برای نرم کردن آب مصرفی دیگ بخار استفاده می شود.
تصفیه فیزیکی آب مصرفی
اولین و ساده ترین روش برای بهسازی آب، حذف مواد جامد و ناخالصیهای معلق داخل آن می باشد. برای این امر از 4 روش زیر استفاده می شود:
- زلال سازی با استفاده از حوضچه های ته نشینی و استفاده از فیلتر شنی
- هوازدایی با استفاده از دی اریتور
- روغن زدایی
- زیرآب
بهسازی شیمیایی خارجی
این فرایند به کمک مواد شیمیایی و خارج از دیگ بخار برای بهسازی آب استفاده می شود.
- انعقاد به وسیله مواد شیمیایی
- نرم سازی آب با استفاده از سختی گیر رزینی
- حذف سیلیس
برای دیگ های بخار با فشار بالا تمام این مراحل باید به دقت انجام شود، زیرا با افزایش فشار آب با کیفیت بالاتری مورد نیاز است.
علل ایجاد عیوب در دیگهای بخار
انفجارهایی که در دیگ بخار روی می دهد به دلایل زیر می باشند:
- رسیدگی کمتر به کار و عمل سیستم اتوماتیک دیگهای بخار ، همراه با اعتماد کامل به سیستمهای کنترل اتوماتیک که جهت پیشگیری از ازدیاد فشار و غیره در نظر گرفته شده اند.سیستمهای کنترل ممکن است به دلایل مختلف بد کار کنند از این رو نصب آنها می تواند منجر به یک حسن کاذب از نظر ایمنی دستگاه گردد.
- تعلل در آزمایش شیرهای اطمینان به طور منظم و استوار .
- تعلل در نگهداری دیگ بخار و وسایل کمکی به طرز صحیح . این مورد ، شامل دستگاه قطع کننده جریان سوخت برای حالت آب- پایین نیز می شود. غالباً در مورد دستگاههای تصفیه آب ، شستشو و رسیدگی به سیستمهای کنترل از نظر نگهداری اعمال می شود.
- با پیچیده تر شدن طرز قرار گیری سیستم کنترل در دیگهای بخار اتوماتیک ، ناخنک زدن و مداخله در این سیستم و یا سد کردن کنترل های ایمنی ممکن است منجر به ایجاد نقص در دیگ شود.
- سرعت بالاتر احتراق همراه با سوختی که در فضای کوره معلق مانده، در دیگهای بخار جمع و جور امروزه می تواند سریعا منجر به احتراق ناقص شده (از نظر نسبت سوخت به هوا ) که در قسمت دود دیگ بخار ایجاد انفجار می نماید. این مورد زمانی روی می دهد که سیستمهای کنترل ایمنی به اندازه کافی سریع عمل نکنند.
انفجار دیگ بخار
نکته ای که در زمینه انفجار دیگ بخار بایستی در نظر گرفته شود در این است که یک دیگ بخار کوچک به خاطر کوچکی ، بیشتر در معرض فقدان رسیدگی و توجه لازم هستند، در حالی که در دیگهای بخار بزرگ این امر صدق نمی کند. به هر حال پیروی دقیق از آئین نامه ها برای ساخت و بالا بردن بازدهی در امر نگهداری و بازرسی ، عملاً امکان وقایعی از این نوع را کاهش می دهد.
