انواع دیگ بخار

دیگ بخار به مخزن تحت فشار بسته ای اطلاق می شود که در داخل آن سیالی برای استفاده در خارج از آن گرما می بیند. این گرما توسط احتراق سوخت (جامد، مایع، گاز) یا توسط انرژی هسته ای یا برق تولید می شود.

دیگ های بخار به عنوان یکی از ضروری ترین دستگاههای گرمایشی کار تولید بخار جهت استفاده در صنعت و برخی از سیستم های تهویه مطبوع را به عهده دارند .

اجزای تشکیل دهنده ی دیگ های بخار شامل موارد متعددی می باشد که در ادامه به معرفی آن ها خواهیم پرداخت. اما قبل از آن به بررسی وضعیت آبرسانی در دیگ های بخار می پردازیم. معمولی ترین مایع وارد شده به دیگ های بخار آب می باشد که طی مراحلی وارد  دیگ شده و تبدیل به بخار می گردد. معمولا قسمت های اصلی انتقال دهنده ی آب به دیگ را می توان به دسته های 1- منبع آبرسانی 2- فیلتر شنی 3- سختی گیر نام برده و تقسیم نمود.

دیگ بخار چیست و ساختار آن چگونه می باشد

اما اجزای تشکیل دهنده ی دیگ های بخار شامل موارد ذیل می باشد:

• شیشه آب نما

سطح آب داخل دیگ را نشان می دهد.

• مشعلهای دوگانه سوز
• ماتومتر

فشار دیگ را نشان می دهد

• هشدار دهنده
• تابلو ها و تجهیزات برقی دیگ
• پمپ

پمپ های استفاده شده در دیگ بخار دارای یک نوع حلزونی طبقاتی می باشد که به صورت یک محرک الکترو موتور شناخته می شود.

• دودکش
• زیر آب زن

یک خروجی بوده که رسوبات ته نشین شده را از ته دیگ خارج می کند.

• سنسور حرارتی

سنسورهای حرارتی در واقع یک نوع فشار سنج می باشد که البته بخار تولیدی توسط دیگ بخار را که در دمای بسیار بالا می باشد را توسط این سنسورها اندازه گیری می کنند.

• سوپاپ اطمینان

در صورت نقص فنی در هر یک از قطعات دیگ بخار که باعث بالا رفتن فشار بیش از حد شود این سوپاپ عمل کرده و فشار را خارج می نماید.

• تراپ

یک واحد می باشد که بخار کندانس شده را جمع آوری می کند. البته نام دیگر آن نیز تله آب می گویند.

انواع دیگ بخار از نظر جنس:

از نظر نوع جنس به دو دسته چدنی و فولادی تقسیم‌بندی می‌شوند. دیگ بخار چدنی برای تولید بخار کم فشار ساخته می‌شود. اکثر دیگ‌های بخار از نوع فولادی هستند.

دیگ بخار پرفشار به دیگی اطلاق می شود که بخار آب را در فشاری بالاتر از ۱۵ psig تولید نماید. در پایین تر از فشار مذکور دیگ در گروه دیگ بخار کم فشار قرار می گیرد. دیگ های بخار کوچک پرفشار در گروه دیگ های کوچک قرار می گیرند.

انواع دیگ بخار

• دیگ های بخار فایرتیوب یا لوله آتشین
• دیگ های بخار واترتیوب یا لوله آبی
• دیگ های بخار ترکیبی

تعریف دیگ بخار فایر تیوب یا لوله آتشین:

بویلر هایی هستند که با عبور آتش و دود از درون لوله ها، آب اطراف لوله ها را به درجه حرارت مورد نظر می رساند. این نوع از بویلرها معمولا به روش های سه فاز یا چهار فاز ساخته می شوند.

بویلرهای واتر تیوب معمولا برای کار در فشارهای بالا ساخته می شوند در این نوع از دیگ های بخار، آب در درون لوله در جریان است و آتش به صورت مستقیم به لوله ها برخورد می کند. این نوع از دیگ های بخار در فشارهایی بالاتر از 100 بار هم ساخته می شوند.

دیگ های بخار ترکیبی بصورت دیگ های بخار فایر تیوب با محفظه احتراق واتر تیوب می باشند که همانند سایر انواع دیگ های بخار دارای کوره ولوله های انتقال حرارت جابجایی می باشند. در این نوع دیگ بخار به منظور افزایش سطح انتقال حرارت دربخش خروجی کوره از لوله های فین دار استفاده شده است .

تعریف دیگ های بخار واترتیوب

بویلرهای واتر تیوب معمولا برای کار در فشارهای بالا ساخته می شوند در این نوع از دیگ های بخار، آب در درون لوله در جریان است و آتش به صورت مستقیم به لوله ها برخورد می کند. این نوع از دیگ های بخار در فشارهایی بالاتر از 100 بار هم ساخته می شوند.

دیگ بخار استاندارد

اولین و حداقل پارامتر جهت انتخاب یک دیگ بخار،  استاندارد بودن آن است. علی الرغم اینکه استاندارد ملی دیگ های بخار به شماره ۴۲۳۱ هم اکنون اجباری می باشد باز هم شاهد تولید و فروش دیگ های بخار غیر استاندارد و غیر ایمن با قیمت نازل هستیم. لازم به ذکر است در صورت اطلاع اداره کار و یا اداره استاندارد، کارخانه تولیدکننده و همچنین استفاده کننده از دیگ بخار غیر استاندارد توقیف و پلمپ خواهد شد.

یک دیگ بخار استاندارد باید به همراه پلاک استاندارد و دفترچه بازرسی فنی ارائه گردد این دفترچه شامل نقشه های تایید شده دیگ ، گواهی ورق ها و لوله های استفاده شده ، WPS و PQR جوشکاری ، گواهی نامه جوشکاران ، تست های حین تولید ، تست سرد و گرم دیگ و … می باشد.

(متاسفانه به دلیل برخی از کوتاهی های خواسته یا ناخواسته توسط برخی از شرکت های بازرسی اداره استاندارد ، شاهد عدم انجام صحیح و دقیق کنترل های فوق حتی در برخی از دیگ های بخار استاندارد هستیم.)

مشخصات یک دیگ بخار خوب چیست ؟

1- ساختمان ساده و محکم

2- مواد و ساخت بر طبق استانداردهای بالا

3- طرحی که گردش دائمی آب در دیگ را تضمین کند در نتیجه توزیع گرما به طور یکنواخت در سرتاسر حجم آب انجام شود و قسمتهای مختلف سطوح گرمایی را تا حد امکان در دمای یکسان نگه دارد

4- سطح زیاد گرمایی تا حتی الامکان انتقال گرمای گازهای داغ کوره  به آب درون دیگ تضمین شود

5- کلیه قسمتهای  دیگ جهت دیگ جهت تعمیر بازرسی  و تمیزکاری به راحتی قابل دسترس باشند .

6- فضای کافی برای احتراق به طور ی که گازها قبل از اینکه به دودکش برسند کاملا بسوزند .

7- جای بزرگ برای بخار به گونه ای که  بخار آزادانه توانایی برخاستن  از سطح آب را  داشته باشد .

تجهیزات دیگ بخار

بخشی چشمگیری از قیمت یک دیگ بخار را تجهیزات آن تشکیل می دهد. برخی از این تجهیزات عبارتند از مشعل، پمپ تغذیه ، کنترل کننده ها و نشان دهنده های سطح آب، پرشرسوئیچ ها ، مانومترها و ترمومترها ، شیر اصلی خروج بخار ، شیر اطمینان، شیر تغذیه ، شیر تخلیه ، شیر زیر موبری ، تابلو برق و …

کارکارد صحیح این تجهیزات کارکرد بی وقفه و ایمن یک  دیگ بخار را تضمین می نماید. اما در صورتی که هر یک از این قطعات دچار مشکل گردد موجب بروز اختلال در دیگ و در نتیجه پروسه تولید می گردد. همچنین برخی از تجهیزات نقش مهمی در ایمنی دیگ دارد به طور مثال در صورتی که عملکرد شیر اطمینان دچار مشکل گردد می تواند موجب بروز انفجار و خسارات های مالی و تلفات جانی گردد.

بحث قیمت دیگ

قیمت تجهیزات مرغوب نسبت به تجهیزات غیر مرغوب حتی تا چندین برابر بیشتر می باشد که در نتیجه روی قیمت کلی دیگ نیز تاثیر چشمگیری دارد. پیشنهاد می گردد در زمان خرید  به لیست دقیق تجهیزات و مارک آن ها توجه ویژه ای مبذول گردد.